Ekokardiyografi kalbin ses dalgaları yolu ile (ultrason) iç yapısının ve işlevlerinin incelenmesidir. Göğüsten yapılan ekokardiyografi ile kalbin tüm ayrıntıları ve bazı bölgeleri yeterince görülemez. Yüzeyel ekokardiyografi (transtorasik) yönteminin yetersiz kaldığı bazı durumlarda yemek borusu yolu ile ekokardiyografi yapılması gerekebilir. Bu işlem “Transözofageal ekokardiyografi” “TÖE veya TEE” olarak adlandırılır.
TEE yapılması gereken durumlar:
- Göğüsten yapılan ekokardiyografide görüntülerin iyi olmaması
- Kalp içerisinde kan pıhtısı veya enfeksiyon odağı varlığının incelenmesi
- Kalp deliklerinin incelenmesi
- Yapay kalp kapağının (protez kapak) değerlendirilmesi
- Kalp kapak yetersizliğinin derecesinin belirlenmesi
- Bozulmuş, daralmış veya yetersiz kalp kapağının ameliyatsız tedaviler yada tamir için uygunluğunun değerlendirilmesi
- Ana atardamar-Aort yırtılması (diseksiyon) değerlendirilmesi
- Cerrahi kapak tamiri sırasında, tamir işleminin planlanması ve başarısının değerlendirilmesi
- Ameliyatsız kalp kapağı değişimi, kalp deliklerinin şemsiye yöntemiyle ameliyatsız kapatılması sırasında değerlendirme
Bazen de akciğer hastalığı, şekil bozukluğu gibi nedenlerle hastanın göğüs yapısı yeterli kalitede ekokardiyografik görüntü alınmasına izin vermediği durumlarda TEE yöntemine başvurulur. Bazı hallerde TEE sırasında kalbin iç sınırının daha iyi görüntülenmesi, kalp kası kanlanmasının gösterilmesi ve kalp içi şantların saptanması amacıyla kontrast maddeler (boyalı ilaçlar) kullanılabilmektedir.
Hasta Transözofageal ekokardiyografi işlemi öncesi nasıl hazırlanır?
Tetkike 4-12 saatlik açlık sonrası başlanır. Şeker hastalarının doktorlarına danışması gereklidir. Alerji, astım, yüksek göz tansiyonu, yutma güçlüğü, burun tıkanıklığı gibi yakınmaları olan, yemek borusu ve mide ile ilgili sorunları olan hastaların bu durumları incelemeyi yapacak doktora haber vermeleri gereklidir. Ağız içinde, çıkabilen diş ve damak protezi varsa işlem öncesinde çıkarılmalıdır
Transözofageal ekokardiyografi nasıl yapılır?
TEE yarı girişimsel bir incelemedir. İşlemden hemen önce, gerekli durumlarda damardan ilaç uygulanmasını sağlamak amacıyla damar yolu açılır. Öğürme refleksini bastırıp hastanın işleme uyumunu sağlamak amacıyla ağız ve yumuşak damak bölgesi yerel olarak anestezik bir sprey yardımıyla uyuşturulur. İşlem ve hasta rahatlığı için damardan sakinleştirici ilaç yapılır.
İşlemi yapacak olan kardiyolog tüpün nasıl yutulacağını anlatır. Ağza, hastanın tüpü ısırmaması için bir ağızlık yerleştirilir. Jel ile kayganlaştırılmış TEE probu yavaşça yemek borusundan ilerletilir. Yutkunma sırasında doktorun da yardımıyla TEE probu yemek borusuna ilerler. Bundan sonra hastadan burnundan nefes alıp vermesi yutkunmaması istenir Probu yutarkan, öğürtü ve bulantı olması normaldir, bu durum geçicidir; bu sırada burundan nefes alınıp verilir. Gerekli görülen kalp görüntüleri videoya kaydedilir ve resimleri alınır. İşlem bitiminde doktorunuz bulgular hakkında sizi bilgilendirecektir. İnceleme süresi ortalama 15 dakikadır. Ancak hazırlık zamanı ile bu süre 30-60 dakikayı bulmaktadır.
Kontrast madde (boyalı ilaç) uygulaması
TEE sırasında boyalı ilaç uygulanması gereken durumlarda farklı boyalı ilaçlar kullanılmaktadır. En çok tercih edilen yöntem, serum fizyolojik mayinin çalkalanmak suretiyle hava ile karıştırılarak damar yolundan uygulanması ile yapılmaktadır. Bu uygulamanın herhangi bir yan etkisi yoktur. Ayrıca bu işlem için özel üretilmiş farklı boyalı ilaçlar da kullanılmaktadır. Bu boyalı ilaçların çok nadir olarak alerjik yan etkileri görülebilmektedir.
Transözofageal ekokardiyografi işlemi sonrasında dikkat edilecek hususlar
Tetkikten iki saat sonraya kadar bir şey yenilip içilmemelidir. Tetkik sırasında sakinleştirmek için kullanılan ilaçlar bir süre uyku hali ve sersemlik yapabileceği için bu durum tamamen düzelinceye kadar araç ve makine kullanılmamalıdır.
Ayrıca 1 ya da 2 gün süreyle boğazda acıma ve his kaybı olabilir. Bu geçici bir durumdur ve tedavi gerektirmez.
Transözofageal ekokardiyografiyle ilgili istenmeyen olaylar, riskler var mıdır?
TEE işlemi genel olarak güvenilir bir tetkik yöntemidir. Çok nadir olmakla birlikte aşağıda sıralanan istenmeyen yan etkiler ile karşılaşılabilir: Kanda oksijen azalması (hipoksi), kan basıncında ani düşme veya yükselme, ani ritim bozulması, ağızdan çok hafif taze kan gelmesi.